Bewaarschool voor Israëlitische Minvermogenden (1849 – 1912), deel 1

 

 

Commissie ter oprichting, een geschiedenis

Maar eerst een overzicht van de geschiedenis van deze instelling. Een eerste, mogelijke, verwijzing heb ik gevonden in de Nederlandsche Staatscourant van 1 juni 1821. Het betreft een circulaire, uitgeschreven door het hoofdbestuur van het genootschap ter Bevordering van de Opvoeding der Minvermogende Nederlandsche Israëlitische kinderen (in Amsterdam). Deze is volledig overgenomen in de krant.

Helaas is deze slecht leesbaar, maar de teneur is duidelijk. Het doel is opvoeding en beschaving van het opkomende geslacht voor die groepen in de Joodse (vooral de Nederlands – Israëlitische) samenleving waar armoede een dergelijke vorm van onderricht praktisch onmogelijk maakt. In de circulaire wordt er op gewezen dat er al enkele van dit soort scholen voor minvermogenden bestaan. Maar er is duidelijk behoeft aan meer. Gelukkig zijn er al ‘weldenkenden’ die hun steun hebben toegezegd, maar in de circulaire doet het bestuur de oproep aan hen die dit initiatief willen steunen. Voorgesteld is een jaarlijkse toelage van drie gulden.

Het begin

In 1847 bestond er al een bewaarschool in de Rapenburgerstraat (V 448), maar dan wel voor: ‘Israëlitische kinderen uit den gegoeden stand’. In de ‘Opregte Haarlemsche Courant’ van 29 oktober 1851 vond ik dit berichtje:

“Den 28 ten Oktober is te Amsterdam de eerste steen gelegd der nieuwe bewaarschool voor Israëlitische kinderen uit den gegoeden stand, welke door het bestuur der bewaar- en volgschool voor die kinderen wordt gebouwd achter de volgschool op de Herengracht aldaar, tegen over het Park, en zulks ter vervanging van het tot dusver in huur bezeten huis in de Rapenburgerstraat. De steen is gelegd met de gewone plegtigheden, door den oudsten zoon van den voorzitter van het bestuur, den heer dr. J. van Lier Mz.”

Bron: de Opregte Haarlemsche Courant van 29 okt. 1851

In het Dagblad van ’s Gravenhage van 14 mei 1847 wordt eveneens melding gedaan van deze bewaarschool. Verder meldt de krant dat er op korte termijn een bewaarschool voor minvermogenden zou komen. Het Algemeen Handelsblad meldt in december dat de school is opgericht op 1 mei 1847.

In 1855 is het nieuwe gebouw blijkbaar nog niet geheel klaar, een algemene vergadering van aandeelhouders staat namelijk gepland in ‘het Lokaal van de Bewaarschool’, Rapenburgerstraat V 448. het kan zijn dat men dit lokaal aangehouden heeft, in het Algemeen Handelsblad van 9 juni 1852 staat namelijk het bericht dat de nieuwe school is ingewijd. 

Terug naar de Inhoudsopgave.