(12) De Duitse bezettingsjaren en het Rembrandt – Theater

Het Rembrandt - Theater tijdens en na de bezettingstijd.

Verteller: IMG_1170.jpg Frits Slicht
Auteur: IMG_1170.jpg Frits Slicht
Rembrandtplein
Toegangskaartje Rembrandt Theater SAA Klein Materiaal

Toegangskaartje Rembrandt Theater SAA Klein Materiaal

De laatste jaren van het theater stonden in het teken van de bezetting door de Duitsers. De bioscoop werd veel door Duitse soldaten bezocht. Niet verwonderlijk vanwege de vele Duitstalige films die er werden gedraaid: “Vrijwel alle bioscopen kwamen in handen van de UfA en de bezetters bepaalden centraal de programmering. In het Rembrandt draaiden nog altijd veel films om bij te zwijmelen of te lachen, maar dat waren Duitse films, zoals Wiener Geschicht’n, Kora Terry, Dreimal Hochzeit en Quax der Bruchpilot. Er verschenen steeds meer nazipropagandafilms, bijvoorbeeld Hitlerjunge Quex, Heimkehr en Feldzug im Osten. En ook als de hoofdfilm een zoet liefdesverhaal was, werd in het voorafgaande filmjournaal de nazistische boodschap luid verkondigd. Die foute films draaiden in alle Amsterdamse UfA – bioscopen, maar het Rembrandt – Theater was het vlaggeschip. Grote reclames voor de antisemitische films domineerden de gevel.” (Bron: Ons Amsterdam jaargang 2012, het mei nummer

Een aanslag of toch niet?

De grote klapper is niet een uitverkochte zaal maar een uitslaande brand in de nacht van 25 op 26 januari 1943. Of er sprake was van een aanslag is nooit bewezen, wel gesuggereerd dat de Verzetsbeweging CS – 6 er achter zou zitten. De eventuele aanslag zou zijn gericht tegen het feit dat de bioscoop werd gezien als Wehrmacht Bioscoop. Ook in 1943 werd er op geen enkele manier gewezen op een mogelijke aanslag, maar gezegd moet worden dat de Duitsers liever geen publiciteit gaven aan al dan niet bewezen verzetsdaden. 

Politiepost op het Rembrandtplein 1 met rechts de ingang van de Halvemaansteeg 18-2. Links: Reguliersbreestraat 51-1, datering: 26 mei 1938 ca. Bron: fotoafdrukken SAA Beeldbank.

Politiepost op het Rembrandtplein 1 met rechts de ingang van de Halvemaansteeg 18-2. Links: Reguliersbreestraat 51-1, datering: 26 mei 1938 ca. Bron: fotoafdrukken SAA Beeldbank.

Het politiedossier betreffende het Rembrandt – Theater geeft geen informatie over de brand. In het bovengenoemd artikel (Ons Amsterdam) wordt nog wel Salvador Bloemgarten aangehaald Hij vertelde dat hij er zeker van was dat er sprake was van een aanslag. Zijn bron was zijn broer Rudi die samen met anderen een daad van verzet wilde plegen tegen de vertoning van die Duitse propagandafilms. Rudi Bloemgarten zou hem kort daarna vertellen ‘dat anderen hen voor waren geweest’. Een paar maanden later was Rudi betrokken bij de aanslag op het Bevolkingsregister. Hij werd gepakt en kort daarna gefusilleerd.

Opvallend: in het politiedossier is geen verwijzing te vinden naar deze ‘al dan niet gepleegde aanslag’. Wel een heel kort berichtje in het politierapport van Bureau Singel (geen archief van de politiepost op het Rembrandtplein.

Algemeen Handelsblad van 27-01-1943 Wat er overbleef na de aanslag op het Rembrandt theater

Algemeen Handelsblad van 27-01-1943 Wat er overbleef na de aanslag op het Rembrandt theater

Voor een uitgebreid verslag van de krant verwijs ik naar DIT ARTIKEL in het Nieuws van den Dag van 27 januari 1943. De allerlaatste film die werd vertoond, was 'De Gouden Stad' (het was overigens een kleurenfilm!).  

Film De Gouden Stad wordt na de brand in het Rembrandt – Theater voortgezet in het Roxy-Theater. Bron: Algemeen Handelsblad van 27-01-1943

Film De Gouden Stad wordt na de brand in het Rembrandt – Theater voortgezet in het Roxy-Theater. Bron: Algemeen Handelsblad van 27-01-1943

Na de oorlog: wel ideeën maar niet echt een goed plan

Wat er na de oorlog met het Rembrandt – Theater is gebeurd, is onduidelijk. Een plan om op deze plek een theater voor opera te exploiteren, heeft het niet gered. In maart 1949 koopt de Gemeente het terrein van het voormalige Rembrandt – Theater voor 250.000 gulden. Doel: “…. deze ruimte in de hoek Rembrandtplein—Bakkerstraat te gebruiken voor de toekomstige verkeersverbetering naar de te saneren zg. Jodenbuurt. Het staat wel vast, dat hier geen bioscooptheater meer zal komen.” 

(Bron: De Waarheid van 29-03-1949, Lees hier het artikel )

Van een verkeersverbetering is niets terecht gekomen, al vrij snel zet de Gemeente het terrein in de aanbieding om te worden verhuurd. Het open gat zoals het Algemeen Handelsblad het beschrijft, moet worden gedicht. Voorlopig lijkt de komst van een nieuw stadhuis en de aanleg van een ‘binnenring’ nog ver weg. Vandaar de gekozen optie: verhuren voor een termijn van maximaal tien jaar. (Bron: het Algemeen Handelsblad van 12-07-1949 Lees hier het artikel )

De verhuur van dit stuk Rembrandtplein is blijkbaar een moeilijke kwestie geweest, want in januari 1952 is nog steeds ‘een gapend gat’. (Bron: De Telegraaf van 5 januari 1952 Lees hier het artikel )Of er zich nog huurders hebben gemeld, is onbekend. Uiteindelijk is op deze plek een hotel neergezet, het Caransa Hotel geopend in 1969.

TERUG NAAR DE INHOUDSOPGAVE

 

All rights reserved

879 keer bekeken

2 remarks

Add your reaction
Ruurd Kooiman

De Waterorgel op het Rembrandtplein

Las het verhaal van het Rembrandttheater dat is inde fik gegaan, op het geheugen van het centrum. Ik heb op die plek mijn vrouw ontmoet, in 1958 en we zijn nog steeds samen. Maar ik wil zeggen dat in de jaren '60 een danstent stond, de naam was waterorgel. het was nm, dat de muziek het water danste. Zaterdagavond gingen wij als jongens daar dansen daar speelde een livebandje. En daarna dan een meisje naar huis brengen, ja ja.

Waterorgel, danstent aan het Rembrandt plein.

Waterorgel, danstent aan het Rembrandt plein.

Ruurd Kooiman

S. de Vries

Rembrandt Theater

Beste Frits, na het lezen van jouw artikel vraag ik mij af wie voor de oorlog de eigenaar was van dit pand. Hartelijke groeten, Sara de Vries.