De matrozen van de K XIII (1932)

In het verlengde van de vorige door mij besproken revue (over Frank van Wezel) is er in december 1932 de première van de nieuwe revueschets van het Ensemble Bouber. Herman Bouber zelf speelt de rol van Moos Content, de Joodse matroos die hij op voortreffelijke wijze vertolkt. De recensent schrijft: “……… Aaf Bouber toont weer, als de moeder van Bertje, dat zij een knap actrice is. Berry Kievits zingt en danst met temperament; André van Dijk is een fikse zeeman en John Timrott heeft de oude intrigant Thijs Mathijsen uitmuntend getypeerd. Ook aan het decor, dat vaak verrassend – een der aardigste momenten is zeker het interieur van de duikboot – is veel zorg besteed.  Zodat deze revue, ondanks een tijdelijke teleurstelling, ten slotte toch een succes geworden is.” Bron: Het Algemeen Handelsblad van 27 december 1932.

Heel wat minder enthousiast is de krant ‘Het Vaderland’ van 2 maart 1933. Het is ondoenlijk om alle kritische opmerkingen te citeren. Het enige positieve lijkt te zijn dat de matrozen keurig in de houding kunnen staan bij het spelen van Het Wilhelmus. Maar daar houdt de positieve kritiek wel op. Het is een wrak stuk, men mist alle zelfvertrouwen, zonder inspiratie, een stuk aaneengelijmd van heterogene bestanddelen. Daar moet het Ensemble Bouber het mee doe. Ook de politie is langs geweest en wel op 24 december 1932. Er is een lang rapport opgemaakt met daarin de beschrijving van de voorstelling. De Inspecteur van Politie vermeldt dat deze revueschets is gebaseerd op een tocht die enige jaren eerder heeft plaatsgehad. Een tocht met een onderzeeër met aan boord Professor Vening Meinisz. Hij heeft tijdens de tocht proeven gedaan in verband met de zwaartekracht (slingerproeven). Zijn er zaken die de inspecteur het vermelden waard vindt? Jawel, hij merkt op dat zowel de professor als de marine niet belachelijk worden gemaakt. Verder dat de Nederlandse vlag wordt vertoond en hoewel daarvan wordt gezegd: ‘Die mag wel een sopje gebruiken’, er wordt niet negatief op gereageerd, zoals dit ook het geval is als het Wilhelmus wordt gezongen. Opmerkelijk is ook de opmerking die gemaakt wordt over Hitler: ‘Een goocheme Jongen’, maar verder vindt hij er niet veel van. Zo noteert hij wel meer stukken tekst, zonder dat hij er erg veel ophef over maakt. Er is voor hem geen reden om proces-verbaal op te maken. Over het ‘vertoonde toneelspel’ maakt hij geen opmerkingen, hooguit in de allerlaatste zin: ‘De zaal was matig bezet; er waren 2 matrozen der. Kon. Marine.’ (bron: SAA, inventarisnummer 5225 – 4875).

Of de Inspecteur van Politie een paar maanden later anders zou hebben gereageerd, is de vraag.                In december kon hij niet weten dat er in februari 1933 een muiterij zou plaatsvinden, in de Nederlandse maritieme geschiedenis een dieptepunt. Het gaat om de muiterij op de Zeven Provinciën.                             In de maand februari 1933 gaat de revueschets van het Ensemble op ‘reis’, en wel naar Den Haag. Voor de Haagsche Courant aanleiding om in te spelen op de actualiteit: “Neen, neen, dit is geen Zeven Provinciëngeschiedenis, geen muiterij, integendeel de tonen van het Wilhelmus klinken. Er is zelfs een dappere matroos, die door zijn moedig gedrag de duikboot redt, en daarvoor gedecoreerd wordt.”          (Bron: De Haagsche Courant van 2 maart 1933)

De reeks voorstellingen in de Plantageschouwburg was eind januari, begin februari 1933 al gestopt. Helemaal duidelijk is het niet. Medio februari treedt het Ensemble Bouber nog enkele keren op in het Astoria Theater (Amsterdam Noord). Vervolgens gaat men ‘de provincie in’ om via Den Haag te besluiten in een tweetal bioscooptheaters (Edison en Apollo) in Amsterdam.

Terug naar de Inhoudsopgave

Ga naar verhaal 23