Hoe de matzes vervaardigd worden, de ‘Paasch-stoomfabriek De Vlijt’. Bijlage, deel A

Zoo tegen Paschen ziet men in Amsterdam telkens handkarren rijden, met daarop cylindervormige kartonnen doozen. De deksel is dichtgepakt met een breede strook papier, waarop Hebreeuwsche letterteekens. Het zijn de doozen met Joodsch paaschbrood, de zoogenaamde Matze, die bij het Joodsche deel der bevolking worden thuisbezorgd, en de Hebreeuwsche letterteekens beteekenen: „Geoorloofd voor Paaschgebruik", dat wil dus zeggen: goedgekeurd "Is zoodanig door het Amsterdamsche rabbinaat. Al die Matze is afkomstig van één fabriek, de Stoom-Paaschbroodfabriek „de Vlijt" (A. I. de Haan en Co.) in de Valkenburgerstraat, welke weliswaar niet de eenige fabriek van dien aard in ons land is, maar toch wel één der belangrijkste, zoo niet de grootste. Zij levert de „ongehevelde brooden", om de uitdrukking te gebruiken, die ons uit het Nieuwe Testament is bijgebleven, door het geheele land en zelfs ver over de grenzen, tot Jeruzalem toe.

In Antwerpen en Brussel, Londen en Parijs, Kopenhagen en Malmö, overal worden gedurende het Joodsche Paaschfeest de groote broze koeken geknabbeld, die hier in de Valkenburgerstraat gebakken zijn, vaak duchtig beboterd en besuikerd, wat aan dit „brood der ellende" wel wat van zijn oorspronkelijk karakter ontneemt. Ook naar Oostenrijk en Duitschland zijn indertijd vele „Liebesgaben" van dezen aard verzonden. Iemand, die eens een kijkje in de bakkerij genomen had, vertelt daarvan. Eerst ziet men het meel machinaal zeven. Dan wordt het op dezelfde wijze gemengd met water, en door een pletwalser of braakmachine tot deeg verkneed. In de vormmachine wordt het daarna steeds dunner gewalst, tot het de vereischte dikte of liever dunheid verkregen heeft, en vervolgens wordt het automatisch cirkelvormig uitgesneden en van gaatjes (en fabrieksmerk) voorzien, waarna het door een kettingoven wordt gevoerd, om aan de andere zijde daarvan te verschijnen als de groote, droge, stijve pannekoeken, wit met bruine plekken, en van biscuitsmaak. Bij den oven stond, toen wij er waren, een troepje vrome Joden, die er prijs op stelden de Matze dadelijk persoonlijk in ontvangst te nemen. De andere, en dat is natuurlijk het meerendeel, gaan per lift naar boven, om voor de expeditie gereed gemaakt te worden.

NAAR: BIJLAGE B (= vervolg van bijlage A)