Leermeester en groot voorbeeld: Chazan Schlesinger

Verteller: IMG_1170.jpg Frits Slicht
Auteur: IMG_1170.jpg Frits Slicht
Rapenburgerstraat

In een eerder verhaal schreef ik al over Victor Schlesinger, maar wie was hij eigenlijk. Waar kwam hij vandaan en hoe kwam hij in Nederland terecht.

Portret van Victor Schlesinger, bron: Het tijdschrift De Vrijdagavond Joodsch Weekblad’ van 9 januari 1931

Portret van Victor Schlesinger, bron: Het tijdschrift De Vrijdagavond Joodsch Weekblad’ van 9 januari 1931

Victor Schlesinger werd in 1885 te (Nagy) Tapolczany, een plaatsje in het vroegere Hongarije (in 1931 inmiddels Tsjecho-Slowakije), geboren. Hij bezocht daar de lagere school voor profaan onderwijs en de Talmud Thoraschool. Na deze doorlopen te hebben, zond zijn vader, een azijnfabrikant, hem naar de plaatselijke Jeshiwa (Jeshiva). Zijn vader wilde dat zijn zoon laten opleiden tot het ambt van Rabbijn, waarvoor hij zeer veel aanleg toonde. Een Jeshiva is een Talmoedschool, speciaal bestemd voor jongens en ongehuwde jongere mannen. Op de Jeshiva wordt een algemeen religieuze gevolgd eventueel als voorbereiding voor een rabbinaal examen.

Victor Schlesinger ging na het afleggen van zijn examen op de Realschule (middelbaar onderwijs) op zijn 17e naar de beroemde Presburger Jeshiwa ‘ter verdere geestelijke vorming’. Presburg is het huidige Bratislava (hoofdstad van Slowakije). Maar Victor Schlesinger heeft ook muzikale eigenschappen en een prachtige stem. In zijn vrije tijd volgt hij daarom muziektheorie, piano en stemvorming.

“Tot zijn achttiende jaar bezocht hij de jesjiwa van den daar gevestigden rabbijn. Reeds op tienjarigen leeftijd viel zijn muzikale aanleg op. Het eerste muziekonderwijs ontving hij van zijn broers en den gazaan ter plaatse. Hij schreef op dien leeftijd reeds een kort, primitief lied. Zijn muzikale ontwikkeling steeg dermate, dat zijn naam op achttienjarigen leeftijd als componist bekend was. Van toen af bezocht hij de beroemde jesjiwa van Presburg, waar hij Talmud studeerde onder leiding van den Opperrabbijn. Ook zijn muziekstudie zette hij ernstig en ijverig voort. Hij kreeg van prof. Wanderstab les in compositieleer en harmonie; van prof. Von Harnanky leerde hij piano en cello.” Bron: Het NIW van 1 december 1939 (uit zijn In Memoriam)

Op zijn 22e verlaat hij de Jeshiva met de titel van ‘Mouremo’ (ook wel: Morénoe of Moree). Deze titel geeft het recht te beslissen in rituele vragen (letterlijk betekent het ‘leraar’). Tijdens deze studie schrijft hij voor de synagoge van Presburg enkele composities voor koor en voorzanger. Als hulpvoorzanger doet Victor tijdens de Hoge Feestdagen dienst bij de Wiener Cultusgemeinde.

Advertentie voor de vacature van ‘Voorzanger’ in de Rapenburgerstraat-Synagoge. Bron: het NIW van 27-09-1907

Advertentie voor de vacature van ‘Voorzanger’ in de Rapenburgerstraat-Synagoge. Bron: het NIW van 27-09-1907

Zijn voorliefde voor de muziek maakt dat hij uiteindelijk kiest voor de opleiding tot chazan. Zijn eerste betrekking in deze functie bekleedt hij in Wenen bij de Montefiore Synagoge. In Wenen leest hij dat er een vacature is voor voorzanger in de Nieuwe Synagoge in Amsterdam. Hoewel de proefdienst goed verloopt, wordt hij niet gekozen omdat hij bij de verkiezing te weinig stemmen kreeg. Maar in Amsterdam is men wel degelijk onder de indruk van zijn muzikale vaardigheden. Gelukkig is er nog een vacature en wel in de Rapenburgerstraat Synagoge.

Advertentie waarin wordt opgeroepen om toch vooral maar Victor Schlesinger te kiezen. Bron: NIW van 6 maart 1908

Advertentie waarin wordt opgeroepen om toch vooral maar Victor Schlesinger te kiezen. Bron: NIW van 6 maart 1908

Het bestuur van deze synagoge doet er alles aan om hem tot voorzanger te laten kiezen. Dit blijk onder andere uit de advertenties in het NIW.

Terug naar de inhoudsopgave

Alle rechten voorbehouden

306 keer bekeken

Geen reacties

Voeg je reactie toe