De eerste maanden van de bezetting, begin van uitsluiting

Als het gezin Englander in juni 1940 verhuist naar de Nieuwe Keizersgracht 64 is nog veel onduidelijk. Nederland is bezet door de Duitsers, maar veel is er ogenschijnlijk niet, nog niet, veranderd. Het dagelijkse leven lijkt na de eerste schrik van de oorlog en de bezetting gewoon door te gaan.

Het eerstvolgende concert dat wordt beschreven, is een openluchtconcert in het Vondelpark. Het is een concert waarbij het Amsterdams Fanfare Orkest zal optreden met de ‘welwillende’ medewerking van Amstel’s Mannenkoor Harmonie o.l.v. Samuel. De krant Het Volk (24-06-1940) schrijft over dit concert een groot artikel. De kop die ze daar voor hebben ‘gemaakt’ is tekenend voor de tijd: “Concert in het Vondelpark. Prettige afleiding voor velen”.

Het is een gemoedelijk, bijna optimistisch verslag in een tijd waarvan men nog niet wist wat de toekomst hen zou brengen. Het concert lijkt in een behoefte te voorzien. Velen zijn er op afgekomen en hebben ongestoord kunnen genieten van ruim twee uur muziek. Zelfs het enkele onweersbuitje kon de aandacht niet verstoren. Of het moet het poedeltje van mevrouw Jansen zijn geweest die door Minetje uit de Vossiusstraat werd uitgelaten. Het poedeltje scheen geen gevoel voor muziek te hebben want het blafte enige tijd door Roeske’s “Groot is de Heer” heen. Voor het hele artikel.      

Parkconcerten zijn populair, mogelijk ook omdat er geen toegangsprijs wordt geheven. Maar tijdens het concert in het Oosterpark op 4 augustus 1940 zijn er ruim duizend bezoekers. Het concert wordt gegeven door de Joodse Mannenzangvereniging Harpe Davids en georganiseerd door de Vereniging Openluchtconcerten Oosterpark. Het koor o.l.v. Samuel brengt werken van Roeske, Olman en anderen. Koor en dirigent worden na elk nummer toegejuicht. Solist bij dit concert is de tenor J. Koopman.

Ter afwisseling van de parkconcerten doet Harpe Davids ook nog mee aan een zangconcours in Schinkelhaven. Het concours wordt georganiseerd door de Vereniging van Volksvermaak. Er is een deskundige jury met onder andere de heer Roeske. Harpe Davids wint de eerste prijs ‘met lof’. Harpe Davids krijgt in totaal 414 van de 420 te behalen punten. De jury vermeldt dat het koor haar eerste prijs voor een groot deel te danken heeft aan ‘de kundige dirigent Englander’: “….. die ook de sjoelkoren, toen deze nog in staat gesteld werden om hun medewerking te verlenen, steeds met overgave leidde en daardoor de sjoeldiensten in onze gemeente een bijzonder karakter gaf.” (Bron: het NIW van 13-09-1940)

Het valt haast niet op, maar hier lijkt toch al sprake te zijn van een begin van ‘uitsluiting’. Haast terloops wordt deze opmerking gemaakt. Om welke verordening het hier gaat, kan ik niet met zekerheid zeggen. Mogelijk gaat het om ‘de maatregelen tegen joodse organisaties zonder economisch doel (vo 41/1941)’. Maar je kan een Synagogaal koor moeilijk onder vereniging rangschikken en daarbij, de genoemde verordening ‘vo 41/1941’ komt uit 1941.

Terug naar de inhoudsopgave