Frits Slicht
In dit eindverhaal wil ik nog een aantal bijzondere kenmerken van Trein 8.28 H.IJ.S.M. op een rijtje zetten.
De vereniging Trein 8.28 H.IJ.S.M. viel mij in eerste instantie op door de naam. Een bijzonder vreemde naam die ik voor het eerste tegenkwam in een artikel in De Joodsche Prins van 14 november 1912. De Joodsche Prins was een krant met helaas een korte, te korte, levensduur. Maar wel een bijzondere krant met heel veel informatie over Joodse activiteiten en ook prachtige foto’s. De krant gaf een prachtig tijdsbeeld.
Ik was al wat langer bezig om materiaal te verzamelen over deze vereniging. Zowel het Stadsarchief en in het bijzonder het IISG hadden veel materiaal (de jaarverslagen).
Wat is er nu zo bijzonder aan Trein 8.28 H.IJ.S.M.?
* Misschien wel het belangrijkste is de volledige onbaatzuchtige karakter van de initiatiefnemers. Nergens is iets te vinden over ego’s die prat gaan op hun verworvenheden. Neem bijvoorbeeld de initiatiefnemer, de heer Joseph Louis Cohen (verzekeringsagent, 1860 – 1943). Nergens is iets terug te vinden over deze man die overigens maar kort betrokken is geweest. Wel het initiatief, maar al snel trekt hij zich terug uit de organisatie / het bestuur. Was het bescheidenheid of zelfkennis? Eerste steenlegging. In 1910 wordt de eerste steen gelegd voor het herstellingsoord "Trein 8.28 uur" in Soest. Foto: toespraak van de voorzitter, de heer H.F. van Reijssen. Zittend de weduwe mevrouw Janssen met schoondochter en kleinkinderen. Bron: Fotocollectie Het Leven (1906-1941), via het geheugen van Nederland. 
Ook andere directe betrokkenen komen niet naar voren om met hun initiatief of activiteiten naar buiten te treden. Zelden zijn er dan ook afbeeldingen te vinden waar zij voorop staan. De enige foto van voorzitter H.F. van Reijssen is terug te vinden op een foto van de eerste steenlegging van het herstellingsoord te Soest (zie: deel 5). Dat er foto’s bestaan van de latere voorzitter Abrahams heeft eigenlijk alleen te maken met het feit dat hij ook lid van de gemeenteraad en later ook wethouder was van Amsterdam. De heer Abrahams, heeft naast zijn vele goede werk, helaas ook een grijs randje, maar daarover lees je meer in de verhalen hierna (16a en 16b).
* Trein 8.28 H.IJ.S.M. was een neutrale vereniging en dat in een zo sterk verzuilde samenleving die Nederland was voor 1940. Allen de kwestie rond het al dan niet kosjere karakter van een herstellingsoord gaf enige frictie. Maar uit de jaarverslagen blijkt heel duidelijk dat kinderen van alle gezindten werden opgevangen.
* Trein 8.28 H.IJ.S.M. had daarnaast de werkelijk prachtig uitgevoerde actiepamfletten. Qua vormgeving en kleurrijkdom een lust voor het oog en voor die tijd (voor 1940) zeer bijzonder. Foto van de autocorso in Amsterdam met Trein 8.28 ter gelegenheid van het Edison-festijn. Bron: de Arnhemsche courant van 02-11-1929 
* Daarnaast waren er de loterijen en collectes. Niet heel bijzonder, want er werd wat gecollecteerd in die tijd en ook loterijen waren er in ruime mate. Maar wat Trein 8.28 H.IJ.S.M. zo bijzonder maakt, is de manier van collecteren. Zo werd er een modeltrein (van welk materiaal is onbekend) ingezet om de aandacht te trekken. De collecte voor trein 8.28. Juist nog op tijd om de machinist zijn penningske te laten offeren. In: Nieuwe Apeldoornsche Courant – 12-05-1930 
* Tot slot de hiervoor al even gememoreerde jaarverslagen. Daarin niet alleen de koele cijfers, maar ook‘ de ‘uitzendingsverslagen’, de medische verslagen en de beroepen van de ouders, hun godsdienst en de scholen. Godsdienst der kinderen, jaarverlsag 1917-1918. IISG Jaarverslag 1939, de cijfers 
