Frits Slicht
Inleiding
Tot het 15 februari1911 was de naam Nieuwe Lijnbaansgracht waarna de naam ‘bij Raadsbesluit’ werd gewijzigd in de Valckenierstraat. De Nieuwe Lijnbaansgracht ‘ontstond’ op 15 november 1876 voor het gedeelte van de Lijnbaansgracht tussen Roeterstraat en Muidergracht. Ook de nummering van de huizen werd gewijzigd, zo werden huisnummers 35 – 37 (het adres van De Distel) gewijzigd in 83 – 87. Die nummerwijziging was noodzakelijk omdat er al een Valckenierstraat was, namelijk die tussen het Weesperplein en de Roeterstraat! Valckenierstraat gezien naar Weesperplein. Rechts: werkplaats Amsterdamsche Omnibus Maatschappij (AOM) met onder meer een wagenmakerij, een smederij, een tekenkamer enzovoort. Architect: G.B. Salm, 1882. Bron: Coll. Jacob Olie Jbz., SAA 
Nieuwe Lijnbaansgracht
Als je de adresboeken van 1901 – 1902 erbij neemt dan valt het op dat er maar weinig huisadressen van de Nieuwe Lijnbaansgracht worden genoemd, bijvoorbeeld: op nummer 6 Hes en Co, op nummer 33 de Amsterdamsche Diamantslijperij, op nummer 35 onder andere J.M. Lob + de Amsterdamsche Juweliers – Vereen. (het secretariaat), Amersfoort & Hartz en ook G. Bloch (= mede directeur van De Distel) en op 35/37 de Plateelbakkerij De Distel. Affiche voor Haantje’s Bockbier. Vervaardiger was E.G. Schlette (1873-1948), uit de collectie van Frits Lugt, datering ca. 1900, SAA. 
Valckenierstraat
In het oudste gedeelte van de Valckenierstraat (van voor 1911) zat de Bierbrouwerij: Stoom- bierbrouwerij ’t Haantje’. Tegenover deze brouwerij zat het Gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht (hoek Weesperplein) in de voormalige Brandweerkazerne. Daarnaast is er een lang en leeg vak (zie kaart) waar ik geen invulling voor heb kunnen vinden. Op nummer 39 zat ooit een Openbare Armenschool, later een Openbare School voor gewoon Lager Onderwijs der 1e klasse. In het nieuwe (de voormalige Nieuwe Lijnbaansgracht) deel van de Valckenierstraat zaten nog de oude vertrouwde diamantslijperij en de juweliersvereniging. Op nummer 65 zat, hiervoor niet genoemd, nog steeds de IJzergieterij van Broekman. Op de kaart is nog wel de Remise ingetekend van ‘Gemeente Tram’, het was de locatie van de Amsterdamsche Omnibus Maatschappij. De ingang van de remise zat op de Nieuwe Achtergracht met een ingang in de Roetersstraat. Onderstaande kaart geeft mogelijk een beter beeld. Uitsnede van kaart K6 van de Dienst Openbare Werken Collectie Stadsarchief Amsterdam: Kaart van Amsterdam, Schaal 1:1.000, vervaardigd door Dienst Publieke Werken en haar rechtsopvolgers, datering: 1909 t/m 1929 Valckenierstraat 59-61 (oude nummers), met de zijkant van de tramremise Nieuwe Achtergracht van de Gemeentetram (na 1943: Gemeentevervoerbedrijf). Gezien vanuit de Roetersstraat richting Plantage Muidergracht. Foto uit 1953 uit de fotocollectie van het SAA 
Wat heel duidelijk valt op te maken uit de afgebeelde kaart (zie boven) is het aantal diamantslijperijen in de omgeving van De Distel. Op nummer 83, dat is wel heel directbij, bijna in, De Distel woont of was gevestigd Salomon Konijn (1874 – 1932) en een S. Konijn jr.. Het gaat hier om de firma van Konijn, juwelier, die meerdere diamantwerkers in dienst had. Zij waren Commissionairs en kooplieden in diamanten. Wat opvalt is dat het alleen oneven nummers zijn. Tegenover de bedrijven zaten voor zover ik het kan beoordelen alleen ruimten voor opslag.
Tot slot
Kijkend naar de omgeving is een ding zeker, De Distel zat tussen allerlei diamantfabrieken. Vooral langs de Nieuwe Achtergracht. Maar daarover lees je veel meer in het boek van Daniël Metz: Diamantgracht. Mocht je meer willen weten over het joodse karakter van de Valckenierstraat, dan verwijs ik je naar de prachtige website: www.joodsamsterdam.nl.
OF NAAR: Verhaal 42
