In de ruim 25 jaar dat De Distel heeft bestaan, zijn er allerlei soorten tegeltableaus ontwikkelt, bedacht en uitgewerkt. Uitgaande van de onderverdeling die Ron Tasman heeft gemaakt, zijn er vier hoofdcategorieën. Het nadeel van zijn indeling is mijns inziens dat hij bij de categorie “Interieur- of binnentableaus” ook aparte subcategorieën maakt naar het soort tegels. Een ander nadeel is dat hij in zijn tweede categorie “Reclame tableaus” vergeet dat hij daaronder ook veel tableaus rekent die zich binnen een ruimte bevonden. Ik ben dan ook zo onbescheiden om deze indeling toch min of meer los te laten. Al was het maar vanwege het feit dat sommige tegeltableaus onder meerdere categorieën zouden kunnen vallen. Karel Nijkerk laat net als Ron Tasman de geveltableaus bijna in het geheel weg.
Geveltableaus
In het vorige verhaal vermeldde ik dat er op dit gebeid de nodige concurrentie was tussen de diverse plateelbakkerijen. Desondanks zijn er nog wel plekken in Amsterdam, maar ook wel in andere steden waar deze buitentableaus nog zichtbaar zijn. Veel is echter gevallen onder de sloophamer of door een veranderde opvatting over wat wel of niet meer in het tijdbeeld paste. Maar zo ‘uitbundig’ zoals die nu nog in de Van Eeghenstraat bijvoorbeeld zijn te zien, dat zie je bijna nergens meer.
In de meeste gevallen gaat het dan om kleinere of beperktere lettertableaus (zie verder). Voor een beter verwijs in naar de volgende website van het Tegelmuseum (Onderzoek op locatie) gebruik de term “Distel” als zoekopdracht. De geveltableaus zijn gemaakt van verschillende soorten tegels. De bekende tegelsoort ‘Carduus’ kwam pas na 1909 in zwang bij De Distel. De mooiste (carduustegels) zijn onder andere te vinden in de gevel van de oude Diamantbeurs en in het Zaanhof.
Lettertableaus
Met enig fantasie zou je deze vorm ook onder de reclametableaus kunnen scharen. Maar soms gaat het om de naam van een school of van een ander ‘neutraal gebouw’. Veel van deze lettertableaus hadden behalve de letters ook een decoratief element. Meestal bevinden die zich aan de beide uiteinden. Een sobere vorm is die aan de Oostenburgergracht. Een duidelijk expressiever tegeltableaus is te vinden aan de Zeeburgerdijk 54, de Rijcklof van Coensschool (uit 1913). In de rechthoek onder is de naam Distel opgenomen.
De sobere vorm, mijn kwalificatie, is gemaakt van matglazuren tegels. De reden was dat men van mening was dat glimmend glazuren tegels moeilijk leesbaar waren. Later liet men deze opvatting varen, wat goed zichtbaar is in het tegeltableau van de hiervoor genoemde school. Hier werden carduus tegels gebruikt.
OF NAAR: Verhaal 50