Plateelfabriek De Distel (51)

Verreweg het mooiste tegeltableau dat ik ken, is het tableau ter gelegenheid van het vijftigjarige jubileum van de directeur van de Amsterdamse bierbrouwerij ‘De Gekroonde Valk’ in juli 1908. In de kranten werd veel aandacht geschonken aan diens jubileum. Het tegeltableau werd omschreven als fraai en voorstellende de fabriek in vogelvlucht. Slechts één krant, de Courant, vermeldt dat De Distel de maker is.     

Omschrijving:

Op het tegeltableau is de Amsterdamse bierbrouwerij De Gekroonde Valk, aan de Hoogte Kadijk, te zien. Het standpunt dat is gekozen is de toren van de Oosterkerk. Het tableau werd door de medewerkers van de brouwerij aangeboden aan directeur Willem Hovy, die zijn vijftigjarig jubileum bij het oude familiebedrijf vierde. Linksboven is dan ook het fabriekslogo te zien, rechtsboven het wapen van Amsterdam, terwijl de omlijsting bestaat uit gestileerde hopbloemen en bladeren. Hoewel niet gesigneerd is het meer dan waarschijnlijk dat Willem van Norden de schilder is, in deze jaren artistiek leider van Plateelbakkerij De Distel. De informatie die ik vond geeft overigens aan dat er twee tegeltableaus zouden zijn geweest die na sluiting en afbraak van de brouwerij zijn geschonken aan Nederlands Tegelmuseum.

In 1933 bestond de brouwerij 200 jaar, oorspronkelijk opgericht door een zekere Jan van den Bosch. De locatie was ‘aan de Nieuwe Zeedijk over de Oosterkerk’. De Nieuwe Zeedijk voor alle duidelijkheid is de huidige Kadijk! Zie de kaart uit 1716 (hierboven) met daarop aangegeven Wittenburg met de Oosterkerk, de Nieuwe Vaart, de Nieuwe Zeedijk en toen nog de Rapenburgergracht (tegenwoordig: Het Entrepotdok). In 1791 wordt de brouwerij geveild, de koper is Heer Jan Messchert van Vollenhoven. Tot aan het einde blijft de familie Van Vollenhoven de eigenaar. Een van de nazaten zou in de 19^e eeuw (april 1858 – maart 1866) burgemeester van Amsterdam zijn.

De 20^ste eeuw was geen gelukkige tijd voor de Brouwerij. Het jubileum van directeur Hovy werd gevierd kort na een grote brand in maart 1906. Foto’s bij de Beeldbank laten een verwoest complex zien. Maar de directie besloot tot wederopbouw en in september 1907 was de vernieuwde én gemoderniseerde brouwerij te bewonderen voor de pers. Maar de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog (afzetverlies), de crisis van de jaren dertig maakten dat de export afnam. In 1927 werd nog wel een uitbreiding aan de Kadijken vermeld, maar of die is doorgegaan heb ik niet gevonden. De uitbreiding zou overigens ten kosten gaan van 20 woningen! In de jaren daarna zou vaker een melding in de kranten verschijnen over kleinere brandjes. In 1949 valt definitief het doek als de brouwerij wordt overgenomen door Amstel en Heineken.

Het enige van de brouwerij dat nog zichtbaar is, is het beeld van de Gekroonde Valk op een hoge pilaar.

Terug naar de inhoudsopgave

OF NAAR: Verhaal 52